تفاوت SEO و GEO: مقایسه تفاوت ها و شباهت ها + نکات مهم!

اصلی‌ترین تفاوت SEO و GEO از نحوه کار تجربه جستجو ناشی می‌شود. هر دو برای سایت شما مفیدند و به رشد آن کمک می‌کنند، اما این هدف را به شیوه‌های متفاوت انجام می‌دهند. SEO کاربران را به سایت شما می‌آورد و منجر به ترافیک بیشتری می‌شود. اما GEO برند یا محتوای شما را مستقیماً و بدون نیاز به کلیک، داخل پاسخ‌های هوش مصنوعی قرار می‌دهد. در حقیقت جئو ترافیک مستقیم کمتری می‌آورد، اما احتمال تبدیل (Conversion) بالاتری دارد.

در ادامه این مطب از بلاگ شرکت طراحی سایت و سئو آرنا ویژن به معرفی کامل و بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌ها در کنار نحوه کار هر یک از موارد از آن‌ها می‌پردازیم.

SEO چیست؟

همان‌طور که احتمالاً می‌دانید، بهینه‌سازی موتور جستجو (SEO) یعنی بهبود وب‌سایت شما، برای اینکه در هنگام جستجوی افراد درباره‌ی موضوعات مرتبط با کسب‌وکارتان، در نتایج گوگل، بینگ یا دیگر موتورهای جستجو در رتبه‌های بالاتری دیده شوید.

هدف: در نتایج جستجو (SERP) کاربر زودتر روی لینک شما کلیک کرده و وارد سایتتان شود.

موتورهای جستجو چگونه کار می‌کنند؟

موتورهای جستجو سه مرحله اصلی دارند:

1. خزش (Crawling): ربات‌هایی به نام خزنده یا اسپایدر در وب می‌گردند، لینک‌ها را دنبال می‌کنند و صفحات مختلف را جمع‌آوری می‌کنند.
2. ایندکس‌گذاری (Indexing): صفحات جمع‌آوری‌شده بررسی و در پایگاه داده بزرگی به نام «ایندکس جستجو» ذخیره می‌شوند.
3. رتبه‌بندی (Ranking): وقتی چیزی را جستجو می‌کنید، موتور جستجو میان این ایندکس می‌گردد، صفحات مرتبط را پیدا کرده و با استفاده از الگوریتمش بهترین‌ها را از بالا به پایین نمایش می‌دهد.

خیلی خلاصه، وقتی عبارتی را جستجو می‌کنید، موتور جستجو بین صفحات ایندکس‌شده می‌گردد، آن‌ها را بر اساس میزان ارتباط مرتب کرده و بهترین نتایج را در صفحه نتایج (SERP) نشان می‌دهد. جستجوی مبتنی بر هوش مصنوعی اما سازوکار متفاوتی دارد.

استراتژی‌های کلیدی SEO

در عمل، SEO یعنی استفاده درست از کلمات کلیدی، تولید محتوای مفید، به‌دست آوردن لینک‌های معتبر  و مطمئن شدن از اینکه سایت شما سریع، امن و کاربرپسند است. مهم‌ترین استراتژی‌ها عبارت‌اند از:

• تحقیق کلمات کلیدی: یافتن و به‌کار بردن واژه‌ها و عباراتی که مشتریان واقعاً آن‌ها را جستجو می‌کنند.
• سئوی داخل صفحه (On-page SEO): تولید محتوای مفید و دقیق که دقیقاً پاسخ نیاز و هدف جستجوی کاربر باشد.
• سئوی خارج از صفحه (Off-page SEO): گرفتن لینک از وب‌سایت‌های معتبر و قابل اعتماد.
• سئوی فنی (Technical SEO): رفع خطاهای مهم سئو در سایت. به‌طور خلاصه یعنی: آسان کردن خزش سایت برای موتورهای جستجو، امن بودن برای کاربران، داشتن ساختار قابل‌درک، سرعت بالا و سازگاری کامل با موبایل.

GEO چیست؟

قبل از بیان تفاوت SEO و GEO بیاید با جئو آشنا شویم. GEO مخفف Generative Engine Optimization (که با نام‌های AEO یا LLMO هم شناخته می‌شود) به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن کاری می‌کنید برند شما در پاسخ‌های تولیدشده توسط هوش مصنوعی ذکر یا نقل‌قول شده و به‌درستی معرفی گردد.

این می‌تواند در نتایج حاصله دستیارهای هوش مصنوعی مثل ChatGPT، قابلیت AI Overviews گوگل و حالت AI Mode گوگل نمایش شود.

به عبارتی دیگر: GEO همان SEO برای جستجوی مبتنی بر هوش مصنوعی است.

جستجوی هوش مصنوعی چگونه کار می‌کند؟

نوع پاسخی که از ChatGPT دریافت می‌کنید به این بستگی دارد که آیا مدل از امکان وب‌گردی (Browsing)، که به آن Grounding هم می‌گویند، استفاده می‌کند یا نه:

• بدون وب‌گردی: پاسخ‌ها را بر اساس الگوهایی تولید می‌کند که در دوره آموزش یاد گرفته است.
  در این حالت از هیچ پایگاه داده زنده یا لحظه‌ای استفاده نمی‌شود؛ فقط از دانش ثابت‌شده‌ تا آگوست ۲۰۲۳.
• با وب‌گردی: مدل در وب جستجو می‌کند، صفحات مفید را انتخاب کرده و آن‌ها را خلاصه می‌کند تا پاسخ بر اساس اطلاعات جدید و به‌روز باشد.

تاکتیک‌های کلیدی GEO

این موارد در راهنمای کامل GEO به‌صورت مفصل توضیح داده شده، اما نسخه خلاصه‌شده آن به شکل زیر است:

• اشاره‌های شخص ثالث (Third-party mentions): کاری کنید برند شما در سایت‌های معتبر حوزه کاری، فهرست‌های «بهترین‌ها» و پلتفرم‌های نقد و بررسی ذکر شود.
  (بیشتر ارجاعات هوش مصنوعی از سایت‌های دیگر می‌آید، نه از سایت خودتان.)
• تولید محتوای محبوب برای AI: ساخت انواع محتواهایی که بیشترین جذب را از هوش مصنوعی دارند، مانند: راهنماهای آموزشی (How-to)، صفحات مقایسه‌ای (X vs Y)، تحقیقات و مطالعات داده‌محور و فهرست‌های «Best of».
• استفاده از داده و آمار دقیق: در متن خود اعداد دقیق، آمار قابل‌بررسی و اطلاعات قابل استناد بیاورید تا هوش مصنوعی بتواند با اطمینان به شما ارجاع دهد.
• حضور در چند پلتفرم (Multi-platform presence): قدرت دیده‌شدن برند را در پلتفرم‌هایی مثل یوتیوب (دومین منبع مورد استناد AI Overviews) و ردیت (سومین منبع مورد استناد) افزایش دهید.
• ساختاردهی اطلاعات (Structured Information): برای قابل‌خوانده شدن توسط ماشین‌ها، از سرفصل‌های واضح، قالب پرسش‌وپاسخ، بولت‌پوینت‌ها و Schema Markup استفاده کنید.
• محتوای تازه و به‌روز: اطلاعات سایت را مرتباً به‌روزرسانی کنید؛ زیرا هوش مصنوعی معمولاً محتوای جدیدتر را به محتوای قدیمی ترجیح می‌دهد.

تفاوت SEO و GEO

تفاوت اصلی بین SEO و GEO از نحوه کار تجربه جستجو ناشی می‌شود. در پاسخ‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، کاربران معمولاً کمتر نیاز دارند روی لینک‌ها کلیک کنند؛ اما زمانی که کلیک می‌کنند، معمولاً یا به دنبال اطلاعات عمیق‌تر هستند یا آماده‌اند محصولی را که هوش مصنوعی پیشنهاد داده امتحان کنند.
به همین دلیل، شاخص‌هایی که باید دنبال کنید در GEO با SEO متفاوت است. در ادامه به معرفی تفاوت SEO و GEO می‌پردازیم:

1. در SEO شما لینک می‌گیرید، اما در GEO نام شما ذکر می‌شود

در خصوص اولین تفاوت SEO و GEO باید بگوییم: در SEO، وب‌سایت شما به‌صورت یک لینک در نتایج جستجو نمایش داده می‌شود.

اما در GEO، اطلاعات یا برند شما مستقیماً داخل پاسخ هوش مصنوعی ظاهر می‌شود.

اگر هم لینکی در پاسخ‌های هوش مصنوعی دیده شود، معمولاً کم‌تر به چشم می‌آید و از نظر کاربری که یک پاسخ سریع می‌خواهد، ضرورت کمتری دارد. در قابلیت AI Overviews گوگل، لینک‌ها ممکن است:
در قالب یک آیکون کوچک کنار یک عبارت، در ستون کناری سمت راست یا در پایین پاسخ ظاهر شوند.

2. در SEO مسیر کاربر به کلیک وابسته است، اما در GEO اغلب جستجو بدون کلیک تمام می‌شود

دومین تفاوت SEO و GEO که باید مد نظر داشته باشیم:

در SEO مسیر کاربر معمولاً این‌گونه است: کاربر چیزی را جستجو می‌کند، لینک شما را می‌بیند، روی آن کلیک می‌کند و محتوای سایتتان را می‌خواند.
اما در GEO، مسیر متفاوت است: کاربر یک سؤال می‌پرسد، هوش مصنوعی با استفاده از اطلاعات شما پاسخ را تولید می‌کند، و کاربر ممکن است اصلاً وارد سایت شما نشود، حداقل نه مستقیماً از داخل پاسخ هوش مصنوعی. به این حالت «جستجوی بدون کلیک» (Zero-click search) گفته می‌شود. این موارد دومین تفاوت SEO و GEO است که باید مد نظر داشته باشید.

پژوهش جدید مرکز PEW Research Center نشان می‌دهد که کاربران در تعامل با قابلیت AI Overviews گوگل، واقعاً کمتر کلیک می‌کنند و این پدیده عملاً ثابت شده‌است.

مرور کلی بر اثبات پدیده کلیک صفر:

آن‌ها دریافتند که وقتی خلاصه‌های هوش مصنوعی نمایش داده می‌شود، کاربران تنها در ۸٪ مواقع روی نتایج جستجو کلیک می‌کنند، در حالی که بدون آن‌ها این رقم ۱۵٪ است — یعنی تقریباً ۵۰٪ کلیک کمتر.

تنها ۱٪ از کاربران روی منابعی که در خودِ خلاصه‌ی هوش مصنوعی ذکر شده‌اند کلیک می‌کنند. علاوه بر این، ۲۶٪ از کاربران پس از مشاهده‌ی یک خلاصه‌ی هوش مصنوعی، جلسه‌ی جستجوی خود را کاملاً پایان می‌دهند (در مقایسه با ۱۶٪ در جستجوی سنتی).

۳. SEO بر اساس کلیک اندازه‌گیری می‌شود، GEO بر اساس دیده‌شدن

سومین تفاوت SEO و GEO عبارت است از:

در SEO معیارهای سنجش موفقیت شامل مواردی مثل: رتبه کلمات کلیدی، تعداد بک‌لینک‌ها، ترافیک ارگانیک و سهم دیده‌شدن در نتایج جستجو. این بخشی از «اقتصاد کلیک» است، زیرا نتایج شما به توانایی‌تان در متقاعد کردن افراد برای کلیک و ورود به وب‌سایتتان بستگی دارد.

اما در GEO معیارها متفاوت‌اند. موفقیت با شاخص‌هایی مثل: تعداد اشاره شدن به برند در پاسخ‌های هوش مصنوعی، ارجاعات زمانی که محتوا به عنوان منبع استفاده می‌شود، ترافیک ارجاعی از AI و سهم دیده‌شدن در پاسخ‌های AI (AI Share of Voice) سنجیده می‌شود.

اینجا وارد «اقتصاد دیده‌شدن» می‌شویم؛ جایی که هر چه برند شما بیشتر در پاسخ‌های هوش مصنوعی ظاهر شود، احتمال انتخاب و اعتماد کاربران بیشتر می‌شود، حتی اگر هیچ‌وقت کلیک نکنند.

۴. در GEO، سایت‌های شخص ثالث معمولاً بیشتر از دامنه خودتان، نام تجاری شما را ذکر می‌کنند

یکی دیگر از مهم ترین تفاوت SEO و GEO این است که منبع «ذکر شدن» برند کجاست. در SEO، دارایی اصلی سایت خودتان است، صفحه را بهینه می‌کنید تا در نتایج جستجو بالا بیاید. اما در GEO، بیشتر اشاره‌ها و استنادهایی که هوش مصنوعی به برندها می‌کند، از سایت‌های شخص ثالث می‌آیند، نه از دامنه اصلی خود برند. به همین دلیل، GEO ممکن است بیشتر بین‌رشته‌ای باشد و نیاز به همکاری با بخش‌های روابط عمومی، بازاریابی تأثیرگذاران، و تیم‌های محتوا داشته باشد.

رایج‌ترین منابعی که هوش مصنوعی به آن‌ها استناد می‌کند: رتبه‌بندی‌های صنعتی، فهرست‌های «بهترین‌ها»، پلتفرم‌های نقد و بررسی، پوشش رسانه‌ای (PR)، مطالعات موردی مشتریان. برای مثال، در AI Overviews گوگل، صفحاتی که بیشترین اشاره به Ahrefs داشتند، هیچ‌کدام از دامنه ahrefs.com نبودند.

نکته مهم: این اشاره‌ها حتی لازم نیست لینک‌دار باشند. هوش مصنوعی اشاره‌های بدون لینک را هم به‌راحتی تشخیص می‌دهد. بنابراین، گسترده‌بودن حضور برند شما در سراسر وب اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

برای اینکه ببینید کدام سایت‌ها بیشتر در پاسخ‌های AI ظاهر می‌شوند، کافی است دامنه آن‌ها را در Ahrefs Site Explorer وارد و بخش AI citations را بررسی کنید.

۵. SEO تمایل به جذب کاربران جستجوگر دارد، GEO تمایل به جذب کاربران آماده خرید

ترافیک حاصل از جستجوی هوش مصنوعی با جستجوی ارگانیک سنتی متفاوت است. کاربرانِ واردشده از طریق هوش مصنوعی معمولاً صفحات کمتری را مشاهده می‌کنند (۴ صفحه در مقابل ۵.۲ صفحه) اما کمی بیشتر در آن‌ها وقت می‌گذرانند (۸۶ ثانیه در مقابل ۷۸ ثانیه). نرخ پرش آن‌ها نیز بالاتر است (۶۷.۸٪ در مقابل ۶۳.۷٪)، که نشان می‌دهد با یک هدف مشخص و کاملاً واضح وارد سایت می‌شوند .

جستجوی مبتنی بر هوش مصنوعی همچنین بیشتر کاربران را به صفحهٔ اصلی، صفحات محصول و ابزارها هدایت می‌کند، در حالی‌که جستجوی ارگانیک معمولاً ترافیک بیشتری را به صفحات بین‌المللی می‌فرستد. این پنجمین تفاوت SEO و GEO بشمار می‌آید.

نکتهٔ مهم‌تر اینکه ترافیک هوش مصنوعی می‌تواند نرخ تبدیل بسیار بالاتری داشته باشد. در مورد Ahrefs، نرخ تبدیل ۲۳ برابر بیشتر از جستجوی ارگانیک بود؛ به‌طوری‌که با وجود فقط ۰.۵٪ سهم از کل ترافیک، بیش از ۱۲٪ ثبت‌نام‌ها را ایجاد کرده است.

البته این نرخ تبدیل در سایت‌های مختلف متفاوت خواهد بود. همان‌طور که مطالعهٔ اخیر Amsive نشان می‌دهد، همهٔ وب‌سایت‌ها افزایش مشابهی از ترافیک مبتنی بر LLM تجربه نمی‌کنند.

شباهت‌های کلیدی بین SEO و GEO

با وجود تفاوت‌ها، SEO و GEO بر پایه‌های مشترکی مثل کیفیت محتوا و اعتبار برند استوار هستند.

۱. محتوای عالی، بهترین سرمایهٔ شماست

هر دو رویکرد به محتوای مفید متکی‌اند که باعث ایجاد اعتبار موضوعی می‌شود. در نهایت، هدف موتورهای جستجو و ابزارهای هوش مصنوعی ارائهٔ اطلاعات مورد نیاز کاربران است. تنها تفاوت در شیوهٔ ارائهٔ پاسخ است: موتور جستجو شما را به لینک‌ها هدایت می‌کند، اما AI اغلب پاسخ را مستقیماً ارائه می‌دهد.

برای نمونه، محتوای Ahrefs و صفحات محصول این شرکت بدون هیچ تلاش ویژه‌ای برای بهینه‌سازیِ AI، ۷٬۴۷۰ بار در ۲٬۳۰۹ صفحه ذکر شده‌اند. دلیلش این است که فناوری‌های جدید جستجو همچنان بر پایهٔ یک اصل ثابت عمل می‌کنند: محتوای باکیفیت و مفید.

۲. همه‌چیز به هدف کاربر برمی‌گردد

هر دو استراتژی بر درک نیاز واقعی کاربر و ارائهٔ بهترین پاسخ (هدف/ نیت جستجو) تأکید دارند.

اگر کسی در گوگل «بهترین نرم‌افزار مدیریت پروژه» را جستجو کند یا از ChatGPT بپرسد «بهترین ابزار مدیریت پروژه برای تیم ۳۰ نفره با بودجه زیر ۵۰ دلار چیست؟»، هدف یکسان است: آن‌ها به دنبال بهترین گزینه‌ها، دلایل انتخاب و یک مقایسهٔ قابل‌اعتماد هستند تا تصمیم بگیرند.

نکتهٔ عملی

از Ahrefs AI Content Helper استفاده کنید تا حدس و گمان در برنامه‌ریزی محتوا را حذف کنید. این ابزار موضوعات اصلی را از میان صفحات برتر استخراج و متن شما را در لحظه ارزیابی می‌کند و در نهایت، پیشنهادهای فوری برای بهبود می‌دهد.

مقالات جدید بسازید یا مطالب قدیمی را به‌روزرسانی کنید. وقتی نتایج جستجو چند هدف مختلف را نمایش می‌دهد، فقط هدف دلخواه خود را انتخاب کرده و بگذارید ابزار مسیر را نشان دهد.

۳. اعتماد و اعتبار به یک اندازه برای SEO و GEO اهمیت دارند

جستجوی گوگل و دستیارهای هوش مصنوعی هر دو به محتوای بیرونی متکی هستند؛ آن‌ها پاسخ‌ها را از هیچ خلق نمی‌کنند. این یعنی با همان چالش روبه‌رو هستند: تصمیم‌گیری درباره اینکه به کدام منابع اعتماد کنند. در اینجا اعتبار شما به‌عنوان یک متخصص برای هر دو حوزه‌ی SEO و GEO ارزشمند می‌شود.

همان‌طور که در SEO سنتی، اعتبار برند یک عامل کلیدی است، در GEO نیز همین‌طور است. اشاره‌های برند در سراسر وب ارتباط قوی با میزان دیده‌شدن در مرورهای هوش مصنوعی دارند (با ضریب همبستگی 0.664). علاوه بر این، برندهایی که در ۲۵٪ بالای اشاره‌های وب قرار دارند، بیش از ۱۰ برابر بیشتر از سطح بعدی، جایگاه در مرورهای هوش مصنوعی کسب می‌کنند.

و این فقط درباره‌ی مرورهای هوش مصنوعی (AI Overviews) صدق نمی‌کند. دستیارهای هوش مصنوعی نیز به‌شدت بر منابع شناخته‌شده تکیه دارند. تفاوت اصلی این است که آن‌ها معمولاً مجموعه‌ای کمی متفاوت از وب‌سایت‌ها را نقل می‌کنند.

به‌طور ساده، هرچه افراد بیشتری درباره‌ی برند شما در فضای آنلاین صحبت کنند، احتمال بیشتری وجود دارد که هوش مصنوعی شما را نمایش دهد.

۴. وب‌سایت شما همچنان باید درست کار کند

موتورهای جستجو و دستیارهای هوش مصنوعی هنوز به خزنده‌ها (crawlers) برای استخراج و پردازش صفحات متکی هستند. هوش مصنوعی با جاوااسکریپت سنگین مشکل دارد، اما معمولاً قوانین robots.txt را رعایت می‌کند. اگر نتوانند به محتوای شما دسترسی پیدا کنند یا آن را درست تفسیر کنند، نه SEO و نه GEO نتیجه نخواهند داد.

نکته

وب‌سایت خود را با ابزار Ahrefs’ Site Audit در وضعیت سالم SEO نگه دارید. این ابزار به‌صورت خودکار بیش از ۱۷۰ مشکل SEO را پایش می‌کند، محل دقیق وقوع آن‌ها را نشان می‌دهد و راهکارهایی برای رفعشان پیشنهاد می‌کند. این ابزار در Ahrefs Webmaster Tools رایگان است.

SEO یا GEO؟ ابتدا با SEO شروع کنید، سپس GEO را اضافه کنید

SEO را به‌عنوان پایه در نظر بگیرید و GEO را به‌عنوان ارتقا. شما ابتدا به SEO نیاز دارید، زیرا تثبیت‌شده است، بیشتر ترافیک وب را هدایت می‌کند و همان پایه‌ای است که سیستم‌های هوش مصنوعی اغلب از آن یاد می‌گیرند.

اما GEO نیز اهمیت دارد، زیرا جستجوی هوش مصنوعی در حال رشد است و روند «بدون کلیک» با گسترش مرورهای هوش مصنوعی سرعت می‌گیرد. علاوه بر این، مطالعه‌ی اخیر Adobe نشان داد که سه نفر از هر ده پاسخ‌دهنده در ایالات متحده به ChatGPT بیشتر از سایر موتورهای جستجو اعتماد دارند و ۳۶٪ از افراد مورد بررسی از طریق ChatGPT یک محصول یا برند جدید کشف کرده‌اند.

اگر به تغییرات جهانی ترافیک کنجکاو هستید، داشبورد AI vs. Search Traffic Analysis ما را بررسی کنید که داده‌های بیش از ۵۰,۰۰۰ سایت را گردآوری می‌کند. برای نمونه، از ژانویه تا اوت ۲۰۲۵، گوگل سهم ۴۱.۱۳٪ از ترافیک را در اختیار داشت، در حالی که ChatGPT تنها ۰.۲۱٪ را به خود اختصاص داد.

مقایسه SEO و GEO در یک نگاه

جمع‌بندی

حال که با تفاوت SEO و GEO آشنا شدید باید بگوییم، نگران عقب‌ماندن هستید؟ آرام باشید. SEO هر سال «می‌میرد» و دوباره زنده می‌شود. همان ویژگی‌هایی که محتوای شما را برای SEO قدرتمند می‌کنند، برای GEO هم کارآمد هستند. اگر راهبردهای GEO را به تلاش‌های SEO اضافه کنید و میزان دیده‌شدن برندتان در هوش مصنوعی را زیر نظر داشته باشید، برای امروز جایگاه خوبی خواهید داشت و برای آینده آماده خواهید بود.

منبع: ahrefs

مشاوره سئو